Gatunkowość w telewizji

            Gatunek, w skrócie, jest określeniem kategorii, której kryterium jest nieunikalność.

Teoria gatunku, to badania nad metodami pozwalającymi określić jego specyfikę. Nauka ta sięga  początków literatury, wpisuje się w całą historię filmu, jednak nie ma precyzyjnego odzwierciedlenia w telewizji.

            Zarówno w tekście MIttela, jak i Feuer, na pierwszy plan wysuwa się wniosek, iż określenie gatunku telewizyjnego jest niezwykle ważne (w procesie tworzenia i odbioru), jednak niemniej niezwykle trudne.

Wyszczególnione przez Feuer metody dotychczasowych badań nad analizą:

- estetyczna – cechująca się utrzymaniem konwencji i ekspresji artystycznej spod znaku autora

- rytualna – jako opis relacji między przemysłem a publicznością

- ideologiczna – jako instrument kontroli nad odbiorcami i ich wspólnotą zainteresowań

oraz przez Mittela,w oparciu o pytania o:

- definicję – formalnych mechanizmów określających istotę

- interpretację – odkrywanie znaczenia i osadzenie go w szerszym kontekście

- historię – przemianę gatunku i jej związki z czynnikami kulturowymi

nie przynoszą jednoznacznej odpowiedzi w przypadku złożoności narracyjno-gatunkowej w telewizji. Nie ma więc jednolitych kryteriów dla rozróżnienia gatunku, gdyż jest on uzależniony od aktywności kulturowej danego społeczeństwa, dlatego Mittel proponuje nie odpowiadać na pytanie czym jest dany gatunek, a raczej jaki wpływ ma na niego obecna kultura społeczeństwa i co on dla niego znaczy.

            Feuer obrazowo przedstawiła omawiany problem, na przykładzie ewolucji gatunku, jakim jest komedia sytuacyjna. Upraszczając, początkowo owy gatunek cechował się epizodycznością, jednolitą scenografią/lokacją, brakiem fabuły i  powierzchownością głównych postaci. Z biegiem lat, komedia sytuacyjna przekształciła się, mimo niezmiennego formatu, i wzbogaciła o złożoność postaci i kontynuowanej ogólnej linii fabularnej (mimo występowania jej na dalszym planie w opozycji do głównych wątków danego odcinka). Co więcej, seriale nie wychodzą naprzeciw pojedynczej potrzeby społeczeństwa, ani na odwrót – telewizja oferuje wiele grup seriali i, co za tym idzie, gatunków.

            Mittel natomiast, m.in. w oparciu o teorię Michela Foucault (narzucenie rozumienia świata, ogólnej wiedzy przez kulturę, ukryte w mniemaniu, iż jest to naturalne), zauważa, że przy ciągłej zmienności telewizji, niemożnością jest jej określenie (ugatunkowienie) przez pryzmat sztywnych narzędzi sprawdzających się dobrze w literaturze czy w filmie. Jedynym wyjściem jest wyjście poza tekst i szukanie odpowiedzi poza nim.  Wg niego dobrym tropem jest wykorzystanie intertekstualności – nie zagłębiać się w problem, a poszerzyć pole widzenia. W ramach podsumowania, Mittel proponuje pięć zasad tworzenia analizy gatunkowej w ujęciu kulturowym:

- cechy danego medium – odejście od sztywnych narzędzi znanych z badań nad filmem i uwzględnienie roli, aktywności i identyfikacji odbiorców

- negocjacja między specyfiką a ogółem – zbadanie poszczególnego elementu przez gatunek lub zbadania problemu i tego jak z nim funkcjonuje gatunek

- dyskursywna genealogia – nie zagłębianie się w tekst, a szukanie w nim odniesień

- praktyka kulturowa – rozróżnienie historycznego (wytworzonego przez praktyki kulturowe) gatunku od teoretycznego (stworzonego przez naukowców) gatunku.

- umiejscowienie w obrębie hierarchii kulturowych i zależności z władzą – uświadomienie sobie, że gatunki nie są wolne od treści światopoglądowych i politycznych.